कोच्ची- संस्कृताध्ययनेन किं प्रयोजनं, तदधीते कियत्पर्यन्तं प्राप्तुं शक्यते इत्यादीनां प्रश्नानाम् उत्तरं भवति अष्टादश वयस्का मोक्षा आर् रावु। ब्रिट्टनस्थे ओक्फोर्ड् नामके विश्वविद्यालये संस्कृताध्ययनार्थं प्रविशति मोक्षा। तत्र पौरस्त्य-मध्यपौरस्त्य अधीतिविभागे संस्कृतभाषायां बिरुदार्थमेव प्रवेशः। सार्धद्विकोटि रूप्यकाणां छात्रवृत्तिराशिः तदर्थं सा प्राप्तवती।

कोच्ची अमृता दान्तिककलाशालायाः उपप्रांशुपालः डा- राकेश् सुरेशः तथा कोच्ची अन्ताराष्ट्रविद्यालये अध्यापिका लक्ष्मी च माक्षायाः पितरौ। उच्चतरविद्यालयं यावत् सा एलमक्करा भावन्स् विद्यामन्दिरे छात्रा आसीत्।

संस्कृतभाषां प्रति आभिमुख्यमासीत् इत्यतः विद्यालयीयाध्ययनादूर्ध्वं वाचनं तया स्वीकृतम्। नवमवर्गादारभ्य ओक्स्फोर्ड् विश्वविद्यालये पिपठिषा तस्याम् अङ्कुरिता। अतः विद्यालये एकादश द्वादशवर्गयोःअध्ययनावसरे विशेषानुमत्या षष्ठविषयत्वेन संस्कृतमपि अध्यैष्ठ।

पाठ्यसरण्याः आरम्भस्य एकवर्षात् पूर्वं तत्र बिरुदप्रवेशनाय प्रक्रमः प्रारभ्यते। प्रतिवर्षं ओक्टोबर् १५ पर्यन्तमेव अपेक्षासमयः। अपेक्षया साकं तत्तद्विषये तात्पर्यं मापयितुं ४००० पदपरिमितं लेखमपि प्रेषणीयं वर्तते। विद्यालयाधिकारिणां साक्ष्यपत्रमपि आवश्यकम्।

एतत् सर्वं स्वायत्तीकृत्यैव मोक्षा ओक्स्फोर्ड् विश्वविद्यालये अध्ययनार्थं सज्जा अभवत्।

केरलराज्यस्तरीय संस्कृतदिनाघोषः पण्डितानां समादरणं च 2025 दिसम्बर् मासस्य पञ्चमे दिनाङ्के श्रीशङ्कर संस्कृत सर्वकलाशालायां सम्पन्नः । प्रौढमनोहरां सभां साक्षिणीं कृत्वा पण्डितसमादरणकार्यक्रमान् कलाशाला उपकुलपति प्रोः के के गीताकुमारी उदघाटयत् । शिक्षा विभागस्य मुख्यासूत्रण निदेशकः श्री षिबु आर् एस् आध्यक्ष्यपदमावहत् । संस्कृतकौन्सिल् राज्यस्तरीय कार्यदर्शी श्री अब्दुल् लत्तीफ् प्रवर्तनवृत्तम् अवतारयत् ।

     डा टि डी सुनीती देवी ( भूतपूर्व संस्कृतस्य विशिष्टा धिकारिणी ) श्री के आर् विजयन् ( भूतपूर्व संस्कृताध्यापक : श्रीरामकृष्ण विद्यालयः कालटि:), श्रीमती एलिकुट्टी (भूतपूर्व संस्कृताध्यापिका, एन् एस् एस् उच्चविद्यालयः पारक्कटव्) श्री सी वी जोस् ( नववाणी प्रचालकः तथा अध्यापकः HCHS उच्चतर विद्यालयः माप्राणम् ) च समादृताः ।

   डा मोत्ती जोर्ज (कलाशाला कुलसचिवः ) श्रीमती सिल्वी कोक्काट् (कलाशालायाः सम्पत्ति काधिकारिणी ) डा अजित्त् कुमार् के वी (संस्कृतप्रचारण विभागाध्यक्षः ) श्री हारिस् टी पी (विशिष्टाधिकारी अरबिक् ) श्रीमती दीपा मार्टिन् च भाषणमकुर्वन्।
ततः प्रवृत्तायां चर्चायां डाः सङ्गमेशः ( प्राचार्यः संस्कृत सर्वकलाशाला ) विषयावतरणम् अकरोत् । डा एम् सत्यन् (प्राचार्य:) चर्चायाः नियन्त्रकश्रासीत्। श्री एम् टी दिलीप् (दिनाघोषस्य सङ्घटक:) स्वागतभाषणं तथा श्री वी रामकृष्णः कृतज्ञताभाषणं च कृतवन्तौ ।
श्री हरिप्रसाद् कटम्बूर् महाशयेन विरचितेन स्वागतगानेन प्रारब्धायां सभायां संस्कृत छात्राणां कलाविष्कारः चाभवत् । राज्यस्य विविधप्रान्तेभ्यः शताधिकाः संस्कृताध्यापकाः कलाशालायाः छात्राः संस्कृतप्रणयिनश्च सदसि सन्निहिताः आसन्।

तत्र १९ सितम्बर, २०२५ आङ्ग्ले दिनाङ्के असमराज्यस्य उज्ज्वलनक्षत्रं, प्रकृष्टशिल्पी सांस्कृतिकप्रतीकः, सर्वाकृष्टगुणैर्मुग्धः, विश्वप्रसिद्धः, सर्वजनहृदयजेता, निरहङ्कारः , अद्वितीयः सुकण्ठालङ्कृतः च जुबीन गर्ग इत्येषः सिङ्गापुर-नगरे स्कूबा डैविङ्ग दुर्घटनायाः कारणान्मृतः। प्रतिवेदनानुसारं
‎ज्ञायते यत् सिङ्गापुर्-देशस्य आरक्षकाः अचेतनावस्थायां समुद्रात् तं महानुभवं निष्कासितवन्तः, ततः स्थानीयचिकित्सालयं प्रति नीतवन्तः। परन्तु परिचर्यायां सत्यपि न जीवयितुं समर्थाः चिकित्सकाः। जुबीन गार्ग इत्येषः असमीयासमाजजीवनोत्सर्गः नार्थ ईस्ट् फ़ेस्टिवल् इत्यस्मिन् भागं ग्रहणाय सिङ्गापुर्-देशं गतवान् , यत्र पूर्वोत्तरभारतवर्षं प्रतिस्थापयितुं बद्धपरिपक्क आसीत्।असमीयाभाषायां असमीयासमाजजीवनोत्कर्षणाय प्रत्येकपरिस्थितिमूलकानि गीतानि गीतवान् लिखितवान् च। न केवलं तावदेव असौ चत्वारिंशत्भाषासु प्रायशः अष्टात्रिंशदधिकसहस्रं गीतं गीतवन्तः । षडाधिकद्विसहस्र तमे वर्षे गैंग्स्टर इति चलचित्रस्य “या अली” इति गीतेन जुबीन गर्ग इत्येषः बालिवुड मध्ये प्रसिद्धिम् अवाप्नोत् ।‎संस्कृतभाषायामपि अनेन “मधुदानवदारणदेववरं….” इत्यादीनां गीतानां कण्ठदानमकरोत्। अद्य सर्वेऽपि असमवासिनः सहैव भारतवर्षस्य प्रधानमन्त्रिणः, असमप्रदेशस्य मुख्यमन्त्रिणः, अन्ये सर्वे राजनेतारः, भारतवर्षस्य संगीतज्ञाश्च सर्वेऽपि तेभ्यः श्रद्धाञ्जलीं प्रदाय शोकेन पीडिताः जाताः।भाषाभावो वर्तते तस्य गुणवर्णने- असमस्य संवेगः, सत्ता च आसीदेषः महानुभवः ‘जुबीन दा’ ।

*वार्तावाहकः-*
धरणी शर्मा
शोधच्छात्रः, संस्कृतवेदाध्ययनविभागः,
कुमारभास्करवर्मसंस्कृत-पुरातनाध्ययनविश्वविद्यालयः
दिनाङ्कः- २१-०९-२०२५

नवदिल्ली- २०२३ तमवर्षस्य दादा साहेब फाल्के पुरस्कारः कैरल्याः मोहन लाल् वर्याय दीयते। भारतीयचलनचित्रमण्डले दीयमानः परमोन्नतपुरस्कारो भवति फाल्के पुरस्कारः।

अभिनयः, चलच्चित्रनिर्माणम्, इत्यादिषु क्षेत्रेषु मोहन लालेन कृतं समग्रं योगदानं पुरस्कृत्य एव पुरस्कारप्राप्तिरिति वार्तावितरणमन्त्रालयेन सूचितम्। भरतपुरस्कारेणापि समादृतः अस्ति मोहनलालः। सैप्टम्बर् २५ तमे दिनाङ्के आयोज्यमाने राष्ट्रियपुरस्कारदानवेदिकायां फाल्के पुरस्कारमपि प्रदास्यति।

तिरुवनन्तपुरम्- केन्द्रीयशिक्षामन्त्रालयस्य युडयस् प्लस् प्रतिवेदने केरलस्य अग्रिमस्थानम् इति राज्य शिक्षाविभागमन्त्री वि शिवन् कुट्टि वर्यः असूचयत्। समग्रशिक्षा इति केन्द्रीयाविष्कृतपद्धत्याः सौविध्यमुपयुज्य केन्द्रसर्वकारस्य अधितान्त्रिकवार्ताहरण- संविधानरूपे युडयस्प्लस् इति पोर्टल् मध्ये प्रकाशिते वार्षिके प्रतिवेदने २०२४-२५ तमे वर्षे शिक्षायाः विविधासु मेखलासु देशीयमाध्यादपि उत्कृष्टं प्रकटनमेव केरलेन प्रदर्शितम्।

अकादमिकावस्था, छात्राणाम् अध्ययनानुस्यूतता आधारसौविध्यम्, लिङ्गनीतिः इत्यादिमेखलास्वेव केरलस्य प्रथमस्थानम्। प्रथमे वर्गे प्रविष्टेष छात्रेषु ९९.५ प्रतिशतं छात्राः दशमवर्गं यावत् अध्ययनं कुर्वन्ति। ९० प्रतिशतं छात्राः उच्चतरविद्यालयेष्वपि दृश्यन्ते।

देशीयस्तरे प्रथमवर्गे प्रविष्टेषु छात्रेषु ६२.९ प्रतिशतं छात्राः एव दशमवर्गं यावत् अध्ययनं कुर्वन्ति। एषु केवलं ४७ प्रतिशतं छात्राः एव उच्चतरवर्गं प्रविशन्ति।

अकागमिकरंगे अपि इतराणि राज्यान्यपेक्ष्य केरलमेव अग्रे सरन्ति। संगणकमुपयुज्य अध्ययने केरलम् इतराणि राज्यानि बहुदूरं पश्चात्करोति।